بازاندیشی پارادایم ارزیابی در آموزش شیمی: تحلیل اثربخشی راهبردهای جایگزین و عملکردی
کد مقاله : 1052-NCSE5 (R1)
نویسندگان
جعفر عظمت *1، عباس خاکپور2، حامد بهرو مرادلو2
1گروه آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران
2دبیر شیمی آموزش‌و‌پرورش استان اردبیل، ایران
چکیده مقاله
این مطالعه مروری تحلیلی، با هدف بررسی و ارزیابی جامع اثربخشی استراتژی‌های نوین ارزیابی (جایگزین و عملکردی) در آموزش شیمی انجام شده است. تمرکز اصلی بر حل دو چالش "شکاف سنجش" (ناتوانی روش‌های سنتی در سنجش درک عمیق مفهومی و مهارت‌های قرن بیست و یکم) و "بحران یکپارچگی علمی" ناشی از ظهور هوش مصنوعی مولد است. روش کار، تحلیل و ترکیب داده‌ها و یافته‌های حاصل از مطالعات تجربی متعدد در حوزه آموزش شیمی بوده است. نتایج نشان می‌دهند که ارزیابی‌های جایگزین، نظیر نقشه‌های مفهومی و ابزارهای ترسیمی باز، برتری قابل توجهی در تشخیص سوءتفاهم‌های مفهومی دارند. همچنین، استراتژی‌های درجه‌دهی مبتنی بر استانداردها و امتحانات شفاهی سازمان‌یافته، با حجم اثر قوی، نه تنها پیشرفت تحصیلی را افزایش می‌دهند، بلکه اضطراب را کاهش داده و خودتنظیمی یادگیری را تقویت می‌کنند. با وجود اثربخشی اثبات‌شده، چالش‌های عملیاتی مانند بار زمانی مضاعف بر مربیان و ذهنی بودن نمره‌دهی، اجرای گسترده این تحول را نیازمند حمایت نهادی و آموزش کافی می‌سازد. این مطالعه نتیجه می‌گیرد که پارادایم ارزیابی جایگزین، یک ضرورت استراتژیک برای سنجش عمیق و کاربردی در آموزش شیمی معاصر است.
کلیدواژه ها
ارزیابی جایگزین، آموزش شیمی، نقشه مفهومی، سازنده‌گرایی، تفکر انتقادی.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر