| بررسی راهکارهای ایجاد حس شگفتی علمی (Sense of Wonder) در آموزش علوم |
| کد مقاله : 1096-NCSE5 (R1) |
| نویسندگان |
|
یاسر احمدی *1، عبداله عالی شیرمرد2 1دانشگاه فرهنگیان، گروه آموزش فیزیک 2گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| همراهی و همزمانی آموزش علوم تجربی با حس شگفتی و کنجکاوی طبیعی دانشآموز باعث اثربخش شدن و ماندگاری آموزش میشود. پژوهشهای فلسفی و آموزشی نشان میدهند که «حس شگفتی علمی» نقطهی آغاز و شروع اندیشه و کاوش علمی است. برانگیخته شدن حس شگفتی علمی میتواند یادگیری علوم را از فرایندی سنتی و خشک و انفعالی به تجربهای پویا و هیجان انگیز تبدیل کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی راهکارهای ایجاد و تقویت این حس در آموزش علوم انجام شده است. روش به کار رفته در این پژوهش، مروری-تحلیلی است. در این مطالعه، با استفاده از پایگاههای دادهی اطلاعات آموزش و تربیت (Eric)، اسپرینگر (SpringerLink)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ((ISC و پایگاه تخصصی مجلات نور (Noormags)، تعداد ۳۵ منبع علمی شامل کتابها و مقالات منتشرشده در فاصلهی سالهای ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۴، گردآوری و بر اساس تحلیل محتوای کیفی بررسی شدند. نتایج نشان داد که ایجاد حس شگفتی علمی در یادگیری علوم با شش راهبرد کلیدی ارتباط دارد: یادگیری مبتنی بر سؤال، طراحی تجربههای ساده و ملموس، استفاده از داستانگویی علمی، پیوند علم با تجربههای زیباشناختی طبیعت، تقویت گفتوگوی علمی در کلاس و نگرش کاوشگرانهی معلم. یافتهها بیانگر آن است که پرورش حس شگفتی علمی بیش از آنکه به امکانات و ابزارهای آموزشی وابسته باشد، به نگرش و رفتار معلم و شیوهی تعامل او با دانشآموزان بستگی دارد. بر این اساس، آموزش علوم زمانی به تجربهای الهامبخش و لذتبخش تبدیل میشود که بتواند از دل تعجب و تجربهی مستقیم، بذر تفکر علمی را در ذهن کودکان بکارد. |
| کلیدواژه ها |
| آموزش علوم، شگفتی علمی، یادگیری مبتنی بر سوال، تجربهی علمی، نقش معلم، کنجکاوی علمی. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |