مروری بر کج فهمى های رایج در مبحث اسید و باز
کد مقاله : 1163-NCSE5 (R4)
نویسندگان
مهشید فرهودیان *
دبیر رسمی آموزش و پرورش
چکیده مقاله
کج‌فهمی‌های مفهومی در آموزش شیمی و علوم متوسطه اول، به‌ویژه در مبحث اسید و باز، یکی از چالش‌های اساسی در یادگیری مفاهیم بنیادی محسوب می‌شود. این پژوهش با رویکرد مرور نظام‌مند و توصیفی به بررسی مطالعات انجام‌شده طی سال‌های اخیر درباره‌ی برداشت‌های نادرست دانش‌آموزان و دانشجویان از مفاهیم اسید و باز پرداخته است. در این مرور، مقالات معتبر منتشرشده در پایگاه‌های علمی مورد تحلیل محتوایی قرار گرفتند تا الگوها و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری کج‌فهمی‌ها شناسایی شوند. نتایج نشان داد که عمده‌ی کج‌فهمی‌ها در سه سطح ماکروسکوپی، زیرمیکروسکوپی و نمادین بروز می‌کند. در سطح ماکروسکوپی، برداشت‌های حسی و تجربی از ویژگی‌های اسیدها و بازها شایع است؛ در سطح زیرمیکروسکوپی، درک نادرست از فرایند یونش، تفکیک و مفهوم تعادل مشاهده می‌شود؛ و در سطح نمادین، اشتباه در تفسیر فرمول‌ها، نمادها و رابطه‌ی میان pH و قدرت اسیدی دیده می‌شود. تحلیل یافته‌ها نشان داد که ریشه‌ی اصلی این کج‌فهمی‌ها به روش‌های تدریس سنتی، تمرکز بر حفظیات و ناتوانی در پیوند دادن سه سطح بازنمایی شیمی بازمی‌گردد. در پایان، پیشنهاد شده است که استفاده از مدل‌سازی مفهومی، آزمون‌های تشخیصی دو‌مرحله‌ای و رویکردهای چندنمایه‌ای در آموزش، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش این کج‌فهمی‌ها و بهبود درک مفهومی فراگیران از مبحث اسید و باز داشته باشد.
کلیدواژه ها
اسید و باز، کج فهمی، آموزش شیمی، آموزش علوم
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر