کارکردهای آموزشی و پژوهشی آزمایشگاه های مدارس در ارتقای یادگیری علوم تجربی: مرور نظام‌مند شواهد و چالش ها
کد مقاله : 1169-NCSE5 (R1)
نویسندگان
حسن مدرس زاده *
گروه آموزش زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889 -14665تهران، ایران
چکیده مقاله
آزمایشگاه‌های مدارس به‌عنوان یکی از مؤثرترین بسترهای یاددهی ـ یادگیری در آموزش علوم تجربی شناخته می‌شوند و نقش چشمگیری در ارتقای درک مفاهیم، پرورش مهارت‌های پژوهشی و افزایش انگیزه یادگیرندگان دارند. هدف این پژوهش، بررسی نقش فعالیت‌های آزمایشگاهی در یادگیری علوم و تحلیل چگونگی تأثیر تعامل فعالیت‌های نظری و عملی بر فهم عمیق دانش‌آموزان است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش مرور نظام‌مند اسنادی انجام شد. برای گردآوری داده‌ها، پایگاه‌های علمی داخلی و بین‌المللی در بازه زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ جستجو گردید و ۳۸ منبع مرتبط پس از غربالگری انتخاب شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که آزمایشگاه‌ها با فراهم‌سازی تجربه‌های واقعی، موجب تقویت مهارت‌هایی همچون مشاهده، فرضیه‌سازی، تحلیل داده‌ها، حل مسئله و تفکر انتقادی می‌شوند و از نظر عاطفی نیز انگیزه، اعتمادبه‌نفس و نگرش مثبت نسبت به علوم را افزایش می‌دهند. در کنار مزایا، چالش‌هایی مانند کمبود تجهیزات، محدودیت زمان آموزشی، نارسایی در آموزش مهارت‌های تخصصی معلمان و ضعف زیرساخت‌ها، بهره‌برداری کامل از ظرفیت آزمایشگاه‌ها را محدود می‌سازد. بر اساس یافته‌ها، تجهیز استاندارد آزمایشگاه‌ها، توانمندسازی معلمان، بازنگری در برنامه درسی و ایجاد نظام ارزیابی مبتنی بر فعالیت عملی، برای ارتقای کیفیت آموزش علوم ضروری است. این نتایج بر لزوم توجه نظام آموزشی به فعالیت‌های آزمایشگاهی به‌عنوان قلب یادگیری علوم تأکید می‌کند.
کلیدواژه ها
آزمایشگاه مدارس، یادگیری علوم تجربی، فعالیت عملی، مهارت‌های پژوهشی، انگیزش علمی.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر