بازی کهکشان شیمیایی، پیشنهادی هیجان‌انگیز در آموزش علوم هشتم
کد مقاله : 1187-NCSE5
نویسندگان
نیکا نیکرو شالدهی *1، علی شهروی2
1دکتری شیمی معدنی، عضو دبیرخانه راهبری کشوری شیمی، اداره کل آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران، ایران
2دکتری شیمی فیزیک، دبیر دبیرخانه راهبری کشوری شیمی، اداره کل آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران، ایران
چکیده مقاله
این پژوهش در چارچوب طراحی آموزشی کیفی انجام شده و هدف اصلی آن معرفی و تبیین یک رویکرد نوآورانه برای آموزش تعدادی از مفاهیم کلیدی شیمی در دوره هشتم متوسطه اول است. در این راستا، بازی آموزشی «کهکشان شیمیایی» به عنوان نمونه‌ای عملی از بازی‌وارسازی آزمایشگاهی طراحی و اجرا گردید. این بازی شرایطی فراهم می‌آورد که دانش‌آموزان بتوانند در محیطی ایمن، جلوه‌های بصری متنوعی همچون تشکیل فازهای رنگی و رسوب آبی درخشان را مشاهده کنند. طراحی بازی بر مبنای اصول یادگیری فعال و استانداردهای طراحی آموزشی صورت گرفته است. در این چارچوب، اهداف آموزشی مشخص شدند، مراحل اجرای بازی به‌صورت گام‌به‌گام تدوین گردید، قوانین رقابتی و شیوه‌ی امتیازدهی تعیین شد و نقش هر دانش‌آموز در فعالیت گروهی تعریف گردید. ویژگی برجسته‌ی این بازی، ایجاد رقابت علمی-هنری میان گروه‌هاست؛ به گونه‌ای که هر گروه تلاش می‌کند با تنظیم دقیق میزان افزودن قطره‌ها، الگوی بصری زیباتری از «کهکشان شیمی» خلق کند. این رقابت نه تنها انگیزه‌ی مشارکت را افزایش می‌دهد، بلکه به تقویت مهارت‌های همکاری گروهی، دقت آزمایشگاهی و خلاقیت دانش‌آموزان نیز منجر می‌شود. این پژوهش به دنبال سنجش کمی یا گردآوری داده‌های پرسشنامه‌ای نبوده، بلکه بر پایه‌ی تجربه‌ی عملی و مشاهده‌ی مستقیم اجرا شکل گرفته است. نتایج حاصل از این تجربه نشان داد که «کهکشان شیمیایی» می‌تواند محیط یادگیری را از حالت سنتی و مبتنی بر حفظیات خارج کرده و آن را به تجربه‌ای پویا، جذاب و مشارکتی تبدیل کند به گونه‌ای که معلمان علوم می‌توانند با الهام از این چارچوب، بازی‌های جدید و متناسب با شرایط کلاس خود طراحی کنند.
کلیدواژه ها
آزمایش، بازی‌وارسازی، شیمی، طراحی آموزشی، علوم، یادگیری فعال.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی