آموزش محیط زیست، مسئولیت اجتماعی و مهارت‌های زندگی: بستری برای تغییر نگرش و یکپارچگی در آموزش علوم تجربی
کد مقاله : 1254-NCSE5 (R1)
نویسندگان
امیر فرح نسب *1، محمّدمهدی حسومی2
1مدرّس دانشگاه
2دبیر رسمی آموزش و پرورش
چکیده مقاله
بحران‌های جهانی مانند گرمایش و آلودگی و ضعف عملکرد زیست‌محیطی در میان دانش‌آموزان، نیاز به بازتعریفِ نقش آموزش علوم تجربی را ضروری ساخته است. آموزش محیط زیست دیگر حاشیه‌ای نیست، بلکه یک توانایی اساسی شامل تفکّر انتقادی و اقدامِ مسئولانه است؛ زیرا محیط زیستِ سالم، پیش‌شرطِ توسعه‌ پایدار است و آموزشِ صحیح می‌تواند منجر به اصلاح رفتار شود. روش پژوهش مورد استفاده در این مطالعه، مروری نظام‌مند است و 24 منبع مورد مطالعه قرار گرفته. هدف این پژوهش، بررسی چارچوب‌ها و راهبردهای عملی برای یکپارچه‌سازی هدفمند سه عنصر آموزش محیط زیست، مسئولیت اجتماعی و مهارت‌های زندگی در برنامه‌ درسی علوم تجربی است تا به تربیت نسلی با سوادِ علمی عمیق و هوشیاریِ اجتماعی- محیطیِ بالا کمک کند. نتایجِ تحلیل‌ها تأیید می‌کنند که آموزش‌های محیط زیست متناسب با سن می‌تواند نگرش و عملکردِ زیست‌محیطی را به طور معناداری بهبود بخشد. یافته‌ها بر آگاهی‌بخشی محیط زیست به صورت عملی و تلفیقی با مباحث زیست‌محیطی تأکید دارند. با این حال، پژوهش‌ها نشان‌دهنده‌ی یک شکاف عمیق میان دانش و عمل هستند؛ به طوری که دانش‌آموزان گرچه در حیطه‌های شناختی و نگرشی نمرات مناسبی دارند، امّا در مؤلفه‌ی رفتار و عملکردِ زیست‌محیطی، سطح بسیار ضعیفی از خود نشان می‌دهند. این نقصِ عملکردی ناشی از عدم توجّه کافی محتوای درسی به مهارت‌های عمل و تصمیم‌گیری و ابعاد کنش‌محور است؛ بنابراین، برای ارتقای سواد زیست‌محیطیِ کنش‌گرا، آموزش باید فراتر از دانش صرف، هر سه حیطه‌ی شناختی، نگرشی و رفتاری را پوشش دهد و بر آموزش زمینه‌محور، تفکّر سیستمی و حلّ مسئله مبتنی بر شواهد، متمرکز شود.
کلیدواژه ها
سواد زیست‌محیطی، آموزش علوم تجربی، مسئولیت اجتماعی، توسعه پایدار، شکاف دانش و عمل.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر